Zakon

Zakon, nazywany też Zakonem Andrasty – dominująca organizacja religijna w Thedas. Oparta jest na Pieśni Światła, naukach spisanych przez prorokinię Stwórcy Andrasty, a założona została przez Kordillusa Drakona, pierwszego cesarza Orlais. Wyznawcy Zakonu znani są jako andrastianie. Zakonowi podlegają kręgi maginów i nadzorujący je zakon templariuszy.

Celem Zakonu jest rozprzestrzenienie Pieśni Światła na wszystkie strony świata i nauczenie jej wszystkich ras. Według Zakonu nieludzi należy ratować, ponieważ odrzucili oni łaski Stwórcy nawet bardziej niż ludzie. Rasy nieludzkie wyznają swoje własne religie – qunari podążają drogą qun i nie wiadomo nic o qunari, którzy byliby andrastanami. Niektóre elfy wierzą w Stwórcę, inne z kolei w dalszym ciągu czczą elfi panteon. Większość krasnoludów wyznaje wiarę w Kamień i czci Patronów, andrastanie wśród nich są bardzo nieliczni. Wyznawcy Andrasty wierzą, że kiedy Pieśń Światła dotrze we wszystkie zakątki świata, a wszystkie rasy zaakceptują jej nauczania, Stwórca powróci i przywróci światu utraconą chwałę. W związku z tym religię andrastańską opisać można jako deistyczną, w której Stwórca porzucił swoich wyznawców, w związku z czym nie trzeba się do niego modlić ani odprawiać ceremoniałów, dopóki nie powróci.

Kalendarz Zakonu stosowany jest w całym Thedas za wyjątkiem Imperium Tevinter, a podzielony jest on na Wieki.

Historia

Kult Andrasty

Po męczeńskiej śmierci Andrasty szybko zaczął rozrastać się kult jej imienia. Nie posiadał on żadnego centralnego organu, a jego wyznawcy byli prześladowani. Kapłani zmuszeni byli do ukrywania swojej wiedzy przed tevinterskimi magistrami poprzez szyfry i zaszyfrowane zwoje. W roku -130 Starożytności kultyści skompilowali nauki Andrasty w formach hymnów, tworząc tym samym Pieśń Światła, co przyczyniło się do popularyzacji jego wierzeń.

Narodziny Zakonu

Kult pozostawał podzielony do -3 Starożytności, kiedy Kordillus Drakon, pierwszy cesarz Orlais, założył Zakon. Jako żarliwy wyznawca Stwórcy uczynił andrastanizm religią państwową nowo powstałego cesarstwa. Trzy lata później na czele Zakonu stanęła pierwsza Boska, która przyjęła imię Justynia I. Wojskowe sukcesy Drakona podczas Drugiej Plagi przyczyniły się do znaczącego poszerzenia granic cesarstwa, a co za tym idzie, narzucania podbitym ziemiom religii. Nawet kiedy po śmierci Drakona podbite przez niego państwa wyzwoliły się spod orlezjańskiej okupacji, zachowały one praktyki Zakonu.

Antivańskie Kruki narodziły się jako gałęź Zakonu. Na wzgórzach północnego Treviso zakon mnichów hodował w ogrodach swojego opactwa trujące zioła, co stanowiło jedyny sposób, w jaki mogli przeciwstawić się despotycznemu księciu.

Schizma

W Wieku Wież wewnątrz Zakonu toczyły się debaty na temat tego, czy Andrasta naprawdę była oblubienicą Stwórcy. Zakon Imperialny uważał, że była zwykłą kobietą pozbawioną jakiejkolwiek boskości, co ostatecznie w roku 3:87 Wież doprowadziło do schizmy i ustanowienia Zakonu Imperialnego osobną religią.

Posiadając niezaprzeczalny „rząd dusz” nad większością mieszkańców Thedas, Zakon dysponuje znaczącą siłą polityczną, mogąc naciskać na klasy rządzące. W wyjątkowych przypadkach Boska może ogłosić Święty Marsz, będący religijną krucjatą mobilizującą armie państw andrastańskich przeciwko heretykom. Pierwszy Marsz po śmierci Andrasty zorganizowany został przeciwko elfom z Dalli, kolejne cztery przeciwko Imperium Tevinter, ostatni zaś przeciwko qunari.

Czasy obecne

Wraz z początkiem wojny magów z templariuszami w roku 9:40 Smoka Zakon stracił kontrolę nad Kręgiem Maginów, zakonem templariuszy i Poszukiwaczami Prawdy. Po tym, jak Boska Justynia V zaangażowała się w bunt magów w Białej Iglicy, umożliwiając im ucieczkę, co następnie przyczyniło się do przegłosowania przez magów niezależności, wielki Poszukiwacz Lambert van Reese zerwał porozumienie nevarryjskie.

Po eskalacji konfliktu pomiędzy magami i templariuszami, Justynia V zorganizowała w Świątyni Świętych Prochów pokojowy szczyt znany jako konklawe, mający doprowadzić do zakończenia wojny. Szczyt został zakłócony przez Koryfeusza, który złożył Justynię w ofierze, co doprowadziło do wybuchu, w którym zginęły wszystkie jej potencjalne następczynie, jak również do powstania Wyłomu i licznych szczelin do Pustki. Skutkiem wydarzeń podczas konklawe było powołanie do życia nowej Inkwizycji, jednak wobec chaosu spowodowanego brakiem wyraźnego przywódcy kanclerz Roderyk Asignon zaczął przekonywać pozostałe przy życiu kapłanki do ogłoszenia Inkwizycji organizacją heretycką.

Herold Andrasty, jedyny ocalały z wybuchu, tymczasowo pełniący rolę przywódcy Inkwizycji, za namową matki Giselle udaje się do Val Royeaux, żeby przemówić kapłankom do rozsądku i prosić o zjednoczenie się. Przedstawicielki Zakonu zostają jednak upokorzone przez wielkiego Poszukiwacza Lucjusza Corina.

Po uzyskaniu przez Inkwizycję posłuchu wśród ludzi i władców, Zakon rozpoczął zabiegać o działające dla organizacji najbardziej zaufane współpracowniczki Justynii, Lelianę i Kasandrę Pentaghast, jako potencjalne kandydatki na nową Boską.

W roku 9:42 Smoka na Słoneczny Tron wybrana została nowa, wywodząca się z Inkwizycji Boska, która przyjęła imię Wiktoria i rozpoczęła reformy Zakonu.

Hierarchia

Właściwą posługę kapłańską pełnią wyłącznie kobiety, co ma na celu uhonorowanie Andrasty. Zwierzchniczką Zakonu jest Boska, rezydująca w rojańskiej Wielkiej Katedrze. Bezpośrednio pod Boską znajdują się Lewa i Prawa Ręka – jej osobiste agentki, mogące pełnić różne funkcje: od działań wywiadowczych, do reprezentowania Boskiej pod jej nieobecność. Po śmierci Boskiej wielkie kapłanki udają się do Val Royeaux na Wielki Konsensus – spotkanie, podczas którego w nie anonimowym głosowaniu wybierana jest, zazwyczaj spośród nich, nowa przywódczyni. Poniżej wielkich kapłanek znajdują się matki, odpowiedzialne za sprawy duchowe wyznawców. Kobieta pełniąca funkcję zwierzchnią w lokalnej siedzibie Zakonu nazywana jest wielebną matką. Niżej w hierarchii znajdują się bracia i siostry, dzielący się na świeckich, nowicjuszy i kleryków. „Brat” to najwyższa ranga, jaką w hierarchii Zakonu mogą osiągnąć mężczyźni. Nowicjusze składają przysięgi i otrzymują wykształcenie akademickie, a ci, którzy chcą zostać templariuszami, dodatkowo szkolenie bojowe. Klerycy to uczeni Zakonu, najznaczniejsi z nich otrzymują tytuł „starszych”, jednak mimo wszystko piastują niższą pozycję niż matki.

Obrządki i wierzenia

Wyznawcy Zakonu kremują ciała zmarłych, ponieważ uważa się, że dusza spalonej na stosie Andrasty uleciała, żeby zasiąść przy Tronie Stwórcy. Palenie ciał ma również zastosowanie praktyczne, ponieważ zapobiega opętaniu ich przez demony. Stosy pogrzebowe chłopów z reguły są niewielkie i otoczone kamieniami. Mimo potencjalnego zagrożenia pożarowego, ciała z reguły pali się w osadach, a nie poza nimi. Przestępcy mogą być paleni na masowych stosach.

Co dziesięć lat andrastanie pielgrzymują do Wielkiej Katedry w Val Royeaux na odbywające się tam zgromadzenie wiernych, podczas którego modlą się o pokój.

Niektórzy wyznawcy, nazywani kantorami, przemawiają wyłącznie cytując Pieśń Światła, co ma za zadanie pomóc dotarciu słowa Stwórcy we wszystkie zakątki świata.

Wierni, którzy oddali życie Świętym Marszom, namaszczeni zostają jako „Święci” i otrzymują wyjątkowe miejsce u boku Stwórcy. Większym zaszczytem jest uznanie wyznawcy za „Pomazańca”, uznawanego za rękę Stwórcy, tytuł ten jednak jest stosowany wyjątkowo rzadko.

Seksualność a małżeństwo

Zakon utrzymuje pragmatyczne podejście do spraw małżeństwa i seksu, uważając, że seksualność – bez względu na orientację – jest rzeczą naturalną i niepowiązaną z prokreacją. Andrastańscy duchowni wstępując do stanu kapłańskiego zawierają symboliczny ślub ze Stwórcą, co uniemożliwia im poślubienie człowieka i nakazuje życie w celibacie, jednak świeccy bracia i siostry mogą swobodnie oddawać się cielesnym uciechom z przedstawicielami obojga płci. Andrastanie uważają ślub przede wszystkim za rzecz praktyczną, pozwalającą poprawić sytuację materialną bądź zawrzeć znajomości. Dopuszczają anulowanie małżeństw, prawdopodobnie nie wyświęcają jednak par tej samej płci, chociaż nie demonizują ich.

Jeżeli Lleiana została Boską: ogłosiła, że wszyscy członkowie Zakonu, od nowicjusza po Boską, mogą utrzymywać romantyczne bądź intymne relacje. Jako powód zmiany prawa wskazała Andrastę, która służyła Stwórcy, chociaż poślubiła śmiertelnego mężczyznę. Z czasem jej decyzja została powszechnie zaakceptowana przez andrastan, twierdzących, że „miłość jest najlepszym prezentem od Stwórcy, a w dodatku jest nieskończona”.

Rola mężczyzn w Zakonie

Chociaż w Zakonie Imperialnym prawdziwymi kapłanami mogą zostać wyłącznie mężczyźni, w pozostałych częściach Thedas nie mogą oni pełnić ważnych posług, ponieważ utożsamia się ich ze zdradą Maferata i uważa za zbyt gorliwych na przywódców. Tym niemniej mężczyźni odgrywają w Zakonie ważną rolę.

Chociaż powszechnie uważa się, że mężczyźni w Zakonie to tylko templariusze, kantorzy i uczeni, w rzeczywistości stanowią „niewidzialną armię” utrzymującą Zakon w dobrym zdrowiu, dbając o dostarczanie na czas posiłków, naprawy i służenie wiernym. Dodatkowo kanclerz odpowiada bezpośrednio przed Boską, pełniąc funkcje administracyjne, jak również rzecznika. Tym sposobem kobiety sprawują w Zakonie realną władzę i przewodzą wiernym, z kolei mężczyźni, zajmując się przyziemnymi sprawami, pracują na utrzymanie całej organizacji w jak najlepszym porządku.

Jeżeli Leliana została Boską: Jedną z możliwych reform wprowadzonych przez Lelianę po zajęciu stanowiska Boskiej jest dopuszczenie do ordynacji kobiet i mężczyzn bez względu na rasę.

Symbolika

Symbolem Zakonu jest słońce, reprezentujący cel, do którego dąży religia: według wierzeń andrastan jeżeli Pieśń Światła dotrze do wszystkich ziem, które opromienia słońce, Stwórca powróci do swoich dzieci, które go zawiodły.

Herezje

Obecnie Zakon jest dominującą instytucją religijną w większości Thedas, działalność rozpoczynał jednak jako jeden z licznych kultów andrastańskich. Część z nich przetrwała do dzisiaj, niektóre wydzieliły się z Zakonu, a ponieważ inaczej interpretują one słowa Stwórcy lub kwestionują boskość Andrasty, Zakon uznaje ich nauki za herezje.

Ostrza Hessariana

Główny artykuł: Ostrza Hessariana

Ostrza Hessariana to działająca w tajemnicy organizacja uważająca, że jej przedstawiciele zostali wybrani przez Andrastę, aby osądzić słabych i niegodnych. Jak twierdzą, wywodzą się od tevinterskiego niewolnika Trefira, który rzekomo otrzymał od samej Andrasty miecz, którym archont Hessarian skrócił męki płonącej na stosie domniemanej prorokini. Od tamtej pory osoba będąca w posiadaniu miecza uważana jest za ich przywódcę.

Córy Pieśni

Główny artykuł: Kodeks: Córy Pieśni

Chociaż członkowie tego kultu nazywali samych siebie Córami Pieśni, w ich szeregach znajdowali się również mężczyźni. Był to hedonistyczny kult, który ponad wszystko inne czcił „związek” pomiędzy Andrastą a Stwórcą. Wywodził się z wioski Virelay na Polach Ghislaina. Kiedy próbujący zjednoczyć Orlais Kordillus Drakon przybył do Virelay, Córy nie stawiły oporu, a większość z nich została pojmana lub zabita.

Uczniowie Andrasty

Główny artykuł: Uczniowie Andrasty

Po tym, jak Andrasta spłonęła na stosie, grupa jej wyznawców zebrała jej prochy i zabrała do jej rodzinnego Fereldenu, gdzie ukryła je w Górach Mroźnego Grzbietu, a założyli wioskę Azyl, a następnie wybudowali Świątynię Świętych Prochów. Na przestrzeni wieków Uczniowie zaczęli wierzyć, że Andrasta odrodzi się w formie wielkiego smoka, ostatecznie stając się smoczą sektą.

Puści

Główny artykuł: Kodeks: Puści

Puści byli apokaliptycznym kultem działającym przez krótki czas w Nevarrze. Uważali, że śmierć Andrasty zwiastowała koniec świata, który zostanie zniszczony przez Stwórcę jako karę za zdradzenie jej. Uznali Plagę za dzieło Stwórcy mające zniszczyć świat, poszukiwali więc mrocznych pomiotów, żeby pomóc im rozprzestrzeniać skażenie.

Zakon Imperialny

Główny artykuł: Zakon Imperialny

Religia dominująca we współczesnym Imperium Tevinter, która narodziła się po rozłamie w roku 3:87 Wież. Przyczyną było postrzeganie przez Tevinterczyków Andrasty jako śmiertelnej kobiety i inna interpretacja jej nauczań, zwłaszcza tych dotyczących magii. Zakon Imperialny naucza, że Andrasta była magiem, zaś jej słowa „magia ma służyć człowiekowi, a nie nim władać” należy rozumieć jako zachętę do rozsądnego korzystania z niej.

Zakon Słowodawców

Główny artykuł: Zakon Słowodawców

Organizacja wywodząca się z czasów pierwszej Inkwizycji, której członkowie uważają, że świat musi zostać zniszczony, aby następnie odrodził się jako raj. Pierwsza Inkwizycja pokonała „słowodawców” w otwartej walce, jednak ich niedobitki przetrwały i co kilka wieków rzucały rękawicę Poszukiwaczom Prawdy, uznając ich za uzurpatorów.

Zakon a wierzenia ludowe

W niektórych krajach, mimo obecności Zakonu, andrastanizm koegzystuje z ludowymi wierzeniami. W Fereldenie, mimo licznych zakonów, niemal przy każdej drodze i w niemal każdej osadzie natrafić można na animistyczne korzenie Fereldeńczyków. Widoczne są one również w symbolice, emblematy z wilkami czy niedźwiedziami to powszechne elementy wojskowych mundurów i sztandarów. Dawne wierzenia przekazywane są młodszym pokoleniom w formie opowieści na dobranoc. W kraju zachowało się również wiele świątyń i posągów poświęconych dawnym bogom, jednak większość z nich popada w runę, część z kolei znalazła inne przeznaczenie. Mimo wszechobecnej symboliki animistycznej, Zakon nie demonizuje jej ani nie walczy z nią.

Nevarryjczycy uważają, że dusza zmarłego trafia do Pustki i zastępuje zamieszkującego tam ducha. W związku z tym nie kremują oni ciał w obrządku zakonnym, a balsamują je i mumifikują jako schronienie dla ducha z Pustki. Ciała zmarłych grzebane są w Wielkich Nekropoliach.

W Rivanie wpływy Zakonu są słabe i po dziś dzień ustępują ludowym wierzeniom, nakazującym m.in. czczenie mędrczyń, czyli władającymi magią starszych wiosek, potrafiących komunikować się z duchami. Mimo obecności Kręgów magowie mogą odwiedzać swoje rodziny, zaś młode kobiety przyuczane są na mędrczynie. Swobodne podejście do magii sprawiło, że w roku 9:40 Smoka templariusze zlikwidowali Krąg w Dairsmuid.

Zakony i kaplice

Andrastanie z reguły modlą się w świątyniach nazywanych zakonami, obecnymi w prawie każdej wiosce, mieścinie i mieście Thedas. Przy części z nich znajduje się tablica kantora. Zakony pełnią również funkcje społeczne, dbając o chorych i zbierając jałmużnę dla potrzebujących. Służą jako miejsca odpoczynku dla podróżnych, a kapłani w imieniu niepiśmiennych mogą napisać i wysłać list. Ponieważ Zakon kontroluje handel lyrium na południowej części kontynentu wyznającej andrastanizm, matki w zakonach wydają je templariuszom.

Znane zakony:

Zakon w Lothering – zniszczony przez mroczne pomioty podczas Piątej Plagi
Zakon Naszej Pani Odkupicielki w Amarancie – może zostać zniszczony, w zależności od wyborów gracza
Miejscowa kapliczka w Redcliffe – może zostać porzucona, w zależności od wyborów gracza
- Około roku 9:40 Smoka w nowej wschodniej dzielnicy zbudowany został osobny zakon
Zakon w Azylu
Zakon w Kirkwall
Wielka Katedra w Val Royeaux

Poza zakonami, wierni mogą modlić się również w kaplicach, wznoszonych w działających niezależnie budynkach, takich jak zamki, fortece czy Kręgi Maginów.

Znane kaplice