Edytujesz Ferelden

{{Miejsce
|nazwa          = Królestwo Fereldenu
|obraz          = mapa Fereldenu.png
|rodzaj         = Monarchia feudalna
|położenie      = [[Thedas|Południowo-wschodnie Thedas]]
|stolica        = [[Denerim]]<br />[[Amarant (miasto)|Amarant]] {{Small|podczas okupacji orlezjańskiej}}
|religia        = {{Ikona|Zakon}} [[Zakon]]
|mieszkańcy     = {{Ikona2|Człowiek ikona DAO|Ludzie}}<br/>{{Ikona2|Elf ikona DAO|Elfy}}<br />{{Ikona2|Krasnolud ikona DAO|Krasnoludy}} 
|populacja      = 1,000,000
|pojawienia   = {{Ikona|da}} [[Dragon Age: Utracony tron]]<br />{{Ikona|da}} [[Dragon Age: Powołanie]]<br />{{Ikona|dao}} [[Dragon Age: Początek]]<br />{{Ikona|da}} [[Dragon Age: Warden’s Fall]]<br />{{Ikona|dao}} [[Dragon Age: Początek – Przebudzenie]]<br />{{Ikona|da2}}[[Dragon Age II]]<br />{{Ikona|da}} [[Dragon Age Legends]]<br />{{Ikona|dai}} [[Dragon Age: Inkwizycja]]<br />{{Ikona|hof}} [[Heroes of Dragon Age]]
}}
'''Ferelden''' – młode państwo położone w południowo-wschodniej części [[Thedas]], które zostało założone przez [[Kalenhad Theirin|króla Kalenhada]] około czterysta lat przed [[Piąta Plaga|Piątą Plagą]] poprzez zjednoczenie wojujących ze sobą klanów [[Alamarri]].

== Historia ==
=== Zjednoczenie ===
W roku -1220 IT ludność Alamarri oddzieliła się od ludu Neromenian i rozpoczęła migrację na wschód, gdzie znaleźli nowy dom, który nazwali „Fereldenem”, co w ich języku oznacza „żyzną dolinę”. Żyzna dolina nie stała się jednak narodem przez kolejnych 2800 lat. Okres ten zapisał się w historii jako czas niezliczonych wojen Alamarri – zarówno pomiędzy plemionami, jak i przeciwko obcym najeźdźcom, takim jak [[Imperium Tevinter]]. W tamtym czasie Alamarri wykształcili system polityczny, który pozostał niemalże niezmienny do dnia dzisiejszego. Z czasem potężni szlachcice przekształcili swoje ziemie w bannornie, następnie w arlaty, ostatecznie zaś w teyrniry. Szlachta kontynuowała alamarrską tradycję walczenia pomiędzy sobą o wszystko, chcąc zdobyć więcej władzy. Kilku najpotężniejszych zaproponowało swoją kandydaturę na króla, nie odnieśli jednak sukcesu.

W [[Wiek Świętych|Wieku Świętych]] na świat przyszedł Kalenhad, syn kupca. Jako sługa jednego z kandydatów do tronu, wziął udział w wojnie o tron. Gdy jego pan postanowił wykorzystać go na swoją korzyść w walce przeciwko innym szlachcicom, Kalenhad zachował się honorowo, a swoimi poczynaniami zyskał sobie szacunek i objął dowodzenie nad armiami dawnego pana. Poślubił córkę swojego pana, zostając teyrnem, a następnie wysunął swoją kandydaturę na króla.

Jako dowódca szybko zyskiwał kolejnych sojuszników, ponieważ był bardziej honorowy niż inni szlachcice. Kalenhad zyskał również poparcie [[Krąg Maginów|Kręgu Maginów]] i [[Popielni Wojownicy|Popielnych Wojowników]]. W owym czasie w innych krajach w siłę rósł [[Zakon]], pretendent do tronu zyskał więc również sojuszników wśród Alamarri wyznających wiarę w Stwórcę, ponieważ sam określił siebie jako oddanego andrastianina.

W roku 5:42 Świętych zwołany został Zjazd Możnych, na którym Kalenhad pojawił się ze swoją armią, w skład której wchodzili m.in. magowie z Kręgu, templariusze i Popielni Wojownicy. Mając tak dużą armię, wyzwał na pojedynek swojego najgroźniejszego rywala – Simeona, teryna [[Denerim]]. Kalenhad został ciężko ranny, udało mu się jednak pokonać konkurenta. Szlachta ogłosiła Kalenhada królem, zaś „żyzna dolina” stała się państwem Ferelden. Kalenhad dał początek królewskiemu [[Theirinowie|rodowi Theirinów]], którego członkowie zasiadali na tronie przez następne trzy stulecia.

=== Bunt Szarych Strażników ===
W roku 7:5 [[Wiek Burzy|Burzy]] na tronie zasiadł król [[Arland Theirin]], który zyskał sobie reputację tyrana. Część bannów poprosiła o wsparcie [[Sophia Dryden|Sophię Dryden]], komendantkę Szarej Straży uprzednio ubiegającą się o tron, ta zaś zgodziła się im pomóc. Zbierając sojuszników do walki przeciwko królowi pogwałciła obowiązującą Straż regułę neutralności politycznej. Arland dowiedział się o spisku i otoczył Sophię i jej popleczników na [[Szczyt Wojownika|Szczycie Wojownika]], gdzie Straż przez jakiś czas odpierała ataki, ostatecznie jednak została zdziesiątkowana. Po zwycięstwie na Szczycie Wojownika Arland wygnał Strażników z Fereldenu, którzy nie powrócili do kraju przez następne dwa stulecia.

Niewiele wiadomo o dalszych rządach Arlanda, ponieważ niedługo po jego śmierci rozpętała się wojna domowa, w wyniku której utracono większość informacji na temat jego rządów.

=== Orlezjańska inwazja ===
W roku 8:24 [[Wiek Błogosławiony|Błogosławionego]] państwo zostało najechane przez [[Orlais]] i całkowicie podbite przez najeźdźców dwadzieścia lat później. Przez 78 lat Ferelden znajdował się pod orlezjańską okupacją. W późniejszych latach okupacji na tronie Fereldenu zasiadł orlezjański szlachcic [[Meghren]], zaś ród Theirinów zmuszony został do zejścia do podziemia, skąd planowano powstanie.

Ferelden został wyzwolony dzięki [[Maric Theirin|Maricowi Theirinowi]], prawowitemu następcy tronu, i wywodzącemu się z pospólstwa [[Loghain Mac Tir|Loghainowi]]. Loghain i [[Rowan Guerrin]] wsławili się w bitwie nad rzeką Dein, odpierając dwa legiony orlezjańskiej kawalerii, wysłane przez [[Florian|cesarza Floriana]] jako wsparcie dla Meghrena. Ostatecznie, w roku 9:2 [[Wiek Smoka|Smoka]], król Meghren i pozostałości jego dworu uciekły i zabarykadowali się w [[Fort Drakon|Forcie Drakon]]. Maric wyzwał Meghrena na pojedynek – pokonując go w walce, zakończył jego rządy i orlezjańską okupację. Następnie Maric poślubił Rowan i rozpoczął odbudowę Fereldenu.

=== Piąta Plaga ===
W roku 9:30 Smoka Szarzy Strażnicy, którym pozwolono wrócić do Fereldenu dziewięć lat wcześniej, ostrzegli króla, że następna Plaga może rozpocząć się w Fereldenie i poprosili o zebranie armii, mając nadzieję, że uda się ją zdusić w zarodku. W pamięci wielu Fereldeńczyków, w tym m.in. Loghaina, wciąż świeże były wspomnienia orlezjańskiej okupacji, byli więc oni niechętni, aby orelezjańskie siły walczyły z Plagą. [[Cailan Theirin|Król Cailan]] odrzucił jednak stare urazy, chcąc za wszelką cenę powstrzymać [[mroczne pomioty|pomioty]]. W trakcie kluczowej bitwy w ruinach [[Ostagar]]u Loghain porzucił króla i Strażników, pozostawiając ich na pastwę pomiotów, doprowadzając do eskalacji Plagi. Po powrocie do stolicy Loghain ogłosił się regentem i ponownie wyjął spod prawa Strażników, twierdząc, że to oni porzucili króla. Chęć objęcia tronu w kilka dni po śmierci Cailana wzbudziła jednak podejrzenia części szlachty, która odmówiła wsparcia Loghainowi, co stało się zarzewiem kolejnej wojny domowej.

Masakrę pod Ostagarem udało się jednak przeżyć dwóm Szarym Strażnikom. Powołując się na starożytne traktaty zgromadzili armię zdolną pokonać Plagę. Dzięki poparciu [[Aemon Guerrin|arla Aemona Guerrina]] zwołany został Zjazd Możnych, na którym obalono Loghaina. Ponownie zjednoczony Ferelden, wspierany przez armię zgromadzoną przez Szarych Strażników, ruszył do walki z Plagą, która wraz ze śmiercią [[arcydemon]]a [[Urthemiel]]a zakończyła się, zanim doszczętnie zniszczyła krainę.

W roku 9:37 Smoka Ferelden wciąż dochodzi do siebie po Pladze, musząc jednocześnie liczyć się z możliwością ponownej inwazji ze strony Orlais, jako że orlezjańska szlachta zamierza odzyskać ziemie, które uważa za swoją utraconą prowincję.

== Geografia ==
W Fereldenie panuje klimat umiarkowany, jako że samo [[Thedas]] położone jest na południowej półkuli. Stanowi najdalej wysunięty na południe przyczółek cywilizacji. Na wschód od niego, leży Amarantowy Ocean, natomiast na północy sąsiaduje z Morzem Przebudzonych. Na zachodzie kraju położone są [[Góry Mroźnego Grzbietu]], które stanowią naturalną granicę z [[Cesarstwo Orlais|Orlais]]. To sprawia, że przeprawa do Imperium jest możliwa tylko poprzez wąski pas równiny między górami a morzem. Na południowym wschodzie rozciąga się [[Las Brecilian]]. Dalej na południu znajdują się niebezpieczne lasy, bagna i tundra [[Głusza Korcari|Głuszy Korcari]]. Na północ od Głuszy leżą Południowe Wzgórza i [[Zaziemie]], zaś za morzem [[Wolne Marchie]]. W centralnej części regionu rozciąga się [[Jezioro Kalenhad]] i [[Bannorn]]. Na dalekiej północy można dostrzec Wybrzeże, na którym znajduje się więcej bagien i lasów{{Ref|dao|[[Kodeks: Geografia Fereldenu]]}}.

=== Miasta ===
* [[Alamar]]
* [[Azyl]]
* [[Bród Harpera]]
* Czerwona Twierdza – osada Awarów
* Dales End
* [[Denerim]]
* [[Crestwood]]
* Dosov – osada Chasyndów
* Elmridge – niewielka wioska na [[Zachodnie Wzgórze|Zachodnim Wzgórzu]]
* Greenfell
* [[Gwaren]]
* [[Honnleath]]
* Killarney
* Logerswold
* [[Lothering]]
* Południowe Krainy – na zachód od Lothering, część arlatu
* Południowy Kres
* [[Redcliffe]]
* Rossleigh
* Southmere – na [[Zaziemie|Zaziemiu]]
* Twierdza Wiwern – osada Awarów
* Vintiver
* [[Wysokoże]]

=== Fortece ===
* [[Fort Drakon]]
* [[Twierdza Kinloch]]
* [[Ostagar]]
* [[Podniebna Twierdza]] – w Górach Mroźnego Grzbietu, na granicy z Dalią
* [[Szczyt Wojownika]]
* [[Zachodnie Wzgórze]]
* [[Zamek Cousland]]
* [[Zamek Redcliffe]]

=== Regiony ===
'''Obecne teyrniry:'''
* [[Gwaren]]
* [[Wysokoże]]

'''Obecne arlaty:'''
* [[Arlat Amarantu|Amarant]]
* [[Denerim]]
* [[Edgehall]]
* Południowe Krainy
* [[Redcliffe]]
* [[Zachodnie Wzgórza]]

'''Obecne bannorny:'''
* [[Amarant (miasto)|Amarant]]
* Biała Rzeka
* Morze Przebudzonych – na południowym wybrzeżu Fereldenu
* Oddech Zimy
* Oswin
* Północny Bannorn – na wschodnim brzegu jeziora Kalenhad
* [[Rainesfere]]
* Smocze Wzgórze
* [[Zachodnie Wzgórze]]

'''Jeziora'''
* [[Jezioro Kalenhad]]
* Jezioro Luthias – na Zaziemiu

'''Rzeki'''
* Biała Rzeka
* Dein
* Drakon
* Hefter

'''Inne'''
* W Amarancie:
** [[Czarne Mokradła]]
** Grzbiet Arlatu
** [[Nieprzebyty Las]]
** [[Pustkowie Smoczych Kości]]
** Równiny Feravelskie
** [[Sękate Wzgórza]]
** [[Szlak Pielgrzyma]]
** Wybrzeże
* [[Bannorn]]
* [[Jałowe Mokradła]]
* [[Głusza Korcari]]
* [[Góry Mroźnego Grzbietu]]
** Przełęcz Gherlena
** [[Przełęcz Sulchera]]
* [[Las Brecilian]]
* Rubieże Brandela
* [[Wybrzeże Sztormów]]
* [[Zaziemie]]
* [[Ziemie Plagi]]

=== Thaigi ===
Pod Fereldenem rozciągają się następujące krasnoludzkie thaigi:
* [[Thaig Aeducana|Aeducan]]
* [[Amgarrak]]
* [[Thaig Cadasha|Cadash]]
* [[Kal'Hirol]]
* [[Kul-Baras]]
* [[Thaig Ortana|Ortan]]
* [[Orzammar]]
* [[Valammar]]

=== Przełęcze ===
* [[Przełęcz Sulchera]]
* Przełęcz Ghelrena

=== Uwagi ===
* Linia brzegowa Fereldenu rozciąga się od [[Morze Przebudzonych|Morza Przebudzonych]] na północy po [[Amarantowy Ocean]] na wschodzie.
* [[Trakt Imperialny]] rozpoczyna się na przełęczy Gherlena w Górach Mroźnego Grzbietu, okrążając jezioro Kalenhad i Bannorn. Jedna z odnóg prowadzi do Denerim, druga do Ostagaru.
* Bannorn jest „spichlerzem” Fereldenu, posiadającym najbardziej urodzajne ziemie.
* Do Fereldenu należą dwie wyspy leżące na północno-wschodnim wybrzeżu – na jednej znajduje się miasto Alamar, druga do Rubieże Brandela. Alamar uważa się za niezależne od Fereldenu, z kolei Rubieże Brandela są rajem dla łupieżców.
* Wiele wzgórz i gór w Fereldenie zamieszkiwanych jest przez Awarów, z kolei w Głuszy Korcari zamieszkują Chasyndzi – obie te nacje są niezależne od Fereldenu. W krainie natknąć można się również na wędrowne klany [[Dalijczycy|Dalijczyków]].

== Kultura i społeczeństwo==
Ostry klimat Fereldenu sprawił, że lud, który go zamieszkuje jest odporny, silny, ceniący sobie odwagę nad przywileje i bogactwa. Według miekszańców [[Cesarstwo Orlais|Cesarstwa Orlais]], Fereldeńczycy stanowią zagadkę. Cesarzowa [[Celene Valmont I]] napisała niegdyś do ambasadora [[Denerim]], że dostrzega związek między ludem Fereldenu a barbarzyńcami. Uważała, że Fereldeńczycy są szorstcy i pozbawieni wszelkiej ogłady{{Ref|wot1|s. 46}}. W Fereldenie siła i odwaga są stawiane ponad dziedzictwo i bogactwo. Każdy mężczyzna i każda kobieta są w stanie czymś się przysłużyć. Szlachta jest szanowana, a nawet wielbiona, lecz dla zwykłego człowieka - nietykalna. Fereldeńczycy wychodząc z założenia, że na szacunek trzeba sobie zasłużyć. W [[Thedas]] nie ma innego takiego społeczeństwa, które tak bardzo uparcie domagałoby się tego, co należne{{Ref|wot1|s. 46}}. 

Fereldańskie farmy, zwane wolnymi gospodarstwami, prowadzone są przez rodziny, które uprawiają ziemię od pokoleń. Służba otrzymuje wynagrodzenie za swoje usługi i może swobodnie przychodzić i odchodzić, kiedy tylko zechcą. Nawet [[Miejskie elfy|miejskie elfy]], które żyją w gettach wykonując najgorsze prace mogą cieszyć się pewną swobodą, która w [[Cesarstwo Orlais|Cesarstwie Orlais]] nie byłaby możliwa. Fereldeńskie elfy są z tego dumne wiele z nich mówi, że wolą być biedne, lecz wolne niż żyć w dostatku jako niewolnicy{{Ref|wot1|s. 46}}.

Ślady barbarzyńskich korzeni [[Alamarri]] w Fereldenie są wciąż widoczne, nawet gdy [[Zakon]] przejął kontrolę nad porządkiem społecznym w kraju. Mimo tego, że w każdej osadzie można zobaczyć święte symbole [[Andrasta|Andrasty]], to jednak animistyczne znaki wciąż zdobią dzieła sztuki i ubrania. Wizerunki wilków nadal powszechnie zdobią sztandary i mundury wojskowe. Starszyzna osad wykorzystuje nauki starej religii, by były przestrogą dla dzieci na dobranoc. W Fereldenie można znaleźć również stare, zniszczone posągi i świątynie. Niektóre z tych budowli zostały przekształcone w taki sposób, by spełniały inne funkcje. Stare zwyczaje zanikają, ale [[Zakon]] nie żąda ich usunięcia ani nie propaguje nienawiści do starych bóstw{{Ref|wot1|s. 46-47}}. 

=== Mabari ===
{{Główny artykuł|Mabari}}
Poza granicami Fereldenu, mieszkańcy są nazywani „władcami psów”. Olbrzymią rolę w kulturze odgrywają [[Mabari|mabari]], psy bojowe. W Fereldenie, tego rodzaju zwierzęta można napotkać wszędzie. Wielu Fereldeńczyków, hoduje mabari, by stały się towarzyszami, a nierzadko też wojownikami równymi ludziom na polu bitwy. Szczególnie bardzo inteligentne psy bojowe, powszechnie służą w fereldeńskiej armii.

Fereldańczycy uważają nawet, że karmienie bezpańskiego psa przynosi szczęście. Psy wykorzystuje się również w trakcie polowania na zwierzynę, ale chronią również magazyny od wszelkiego robactwa. W gospodarstwach, tego rodzaju zwierzęta pilnują bydła i strzegą domostwa. W górach, psy są nawet wykorzystywane jako zwierzęta juczne{{Ref|wot1|s. 50}}.

Znaczenie psów w kulturze Fereldeńczyków ma swoje korzenie w mitycznych [[Wilkołak|wilkołakach]], które stanowią istotny element w fereldeńskiej legendzie. Pierwszy teyrn [[Alamarri]] o imieniu Hafter, był ponoć synem wilkołaka, a połowa szlachty w Fereldenie uważa go za przodka. Historia tego państwa mówi również o pewnych konfliktach związanych z tymi krwiożerczymi stworzeniami. Ponoć w przeszłości, wilkołaki zawarły układ z demonem i zaczęły wyłaniać się z lasów w przebraniu człowieka, co doprowadziło do krwawego okresu [[Wiek Czarnego|Wieku Czarnego]]. W Fereldenie szerzyły się, wtedy podejrzliwości wobec przyjaciół i sąsiadów, a wielu z nich zostało zabitych za okazywanie jakichkolwiek oznak, że coś ukrywają. Powszechne stało się wykorzystywanie psów jako strażników, którzy podobno potrafili rozpoznać wilkołaki po zapachu. Ostatecznie ludzie zażegnali zagrożenie związane z wilkołakami, choć okres ten nadal uważany jest za mroczny rozdział w historii Fereldenu. Istnieje wiele opowieści o bitwach, które miały miejsce. Najbardziej godna uwagi jest inwazja na ulice Gwaren, gdzie ponad jedna czwarta miasta została wymordowana w ciągu jednej nocy{{Ref|wot1|s. 50}}. 

=== Fereldeńskie legendy ===
{{Główny artykuł|Flemeth}}
Istnieje wiele fereldeńskich legend. Matki w Fereldenie straszą swoje córki, opowiadając im o [[Flemeth]]. Mówią, że jeśli będą niegrzeczne, Matka Wiedźm zabierze je do siebie i nigdy nie wypuści. Legenda głosi również, że [[Flemeth]] rozpacza nad swym utraconym pięknem i może porwać człowieka przez lustro, jeśli spędzi się przed nim zbyt wiele czasu.

== Polityka i władza ==
Rządy w Fereldenie sprawują król i królowa ze stolicy [[Denerim]], gdzie nadzorują zarówno sprawami lokalnymi, jak i kwestiami dotyczącymi całego narodu. Od Fereldańczyków oczekuje się, że sami będą o siebie dbać. Fereldańskie zamiłowanie do wolności przerodziło się w swobodne podejście do egzekwowania prawa. W Denerim, Królewski Patrol ma za zadanie bronić miasta i utrzymywać porządek, a nie pilnować, czy ktoś przestrzega prawo. Żołnierze szybko badają najgorsze wykroczenia, ale ignorują wiele innych i pozostawiają mieszkańców samych sobie.

Handel również jest w dużej mierze niekontrolowany, o ile płaci się podatki. Działalności gospodarcze, takie jak domy publiczne i lokale hazardowe są jak najbardziej akceptowane.

Pozycja społeczna w fereldańskich miastach jest uwarunkowana bliskością do siedziby władz lokalnych. Wyższe klasy mieszkają bliżej centrum społeczności - często jest to zamek lokalnego przywódcy. Niższe klasy mieszkają bliżej murów miejskich. Mieszkanie poza murami miasta wskazuje na jeszcze niższą pozycję.

=== Teyrniry ===
Kraj jest podzielony na prowincje nazywane teyrnirami, w których władzę sprawuje teyrn lub teyrna. Wyjątkiem od reguły jest stolica [[Denerim]].

=== Arlowie ===
Arlowie są odpowiednikami burmistrzów. Ich głównym zadaniem jest zarządzanie osadami i gminami.

=== Konwenans ===
{| class="wikitable"
|-
! Forma męska!! Forma żeńska !! Zwrot
|-
| Król || Królowa || Wasza Królewska Mość
|-
| Książę || Księżniczka || Wasza Wysokość
|-
| Teyrn  || Teyrna || Wasza Lordowska Mość
|-
| Arl || Arlessa || Mój Panie/Moja Pani
|-
| Bann|| Bann || Mój Panie/Moja Pani
|-
| Lord|| Dama || Mój Panie/Moja Pani
|-
| Rycerz || Rycerz || Sir
|}

== Ciekawostki ==
* Według obcokrajowców „Ferelden cuchnie zmokłym psem”.
* Pod względem wielkości, Ferelden zbliżony jest do Anglii.
* „Ferelden” to słowo z języka [[Alamarri]] oznaczające żyzną dolinę{{Ref|wot1|s. 50}}.

== Galeria ==
<gallery>
Ferelden WOT1.png|Ferelden w [[Dragon Age: The World of Thedas Volume 1]]
Ferelden2 WOT1.png
Ferelden3 WOT1.png
Ferelden4 WOT1.png
</gallery>

== Zobacz też ==
* {{Kodeks|Kodeks: Geografia Fereldenu}}
* {{Kodeks|Kodeks: Historia Fereldenu: rozdział pierwszy}}
* {{Kodeks|Kodeks: Historia Fereldenu: rozdział drugi}}
* {{Kodeks|Kodeks: Kultura Fereldenu: znaczenie psów}}
* {{Kodeks|Kodeks: Szlachetne rody Fereldenu}}

{{Przypisy}}

{{Thedas}}

[[en:Ferelden]]
[[Kategoria:Ferelden]]
[[Kategoria:Państwa]]